In 2014 is door het ministerie van Infrastructuur en Milieu een strategie ontwikkeld om ERTMS in Nederland uit te rollen. Voorafgaand aan deze uitrol is een pilot gehouden (in de commerciële treindienst) op het baanvak tussen Amsterdam en Utrecht.

Deze pilot liep van maart 2014 tot juni 2015. Het spoor tussen Amsterdam en Utrecht is een baanvak met een zeer hoge treinintensiteit. De pilot werd uitgevoerd met zogenaamd Dual Signalling. Dit houdt in dat het baanvak is uitgerust met zowel conventionele seingeving en trein beveiligingssysteem (ATB), als ERTMS. Op het baanvak reed tijdens de pilot een mix aan ATB- treinen en ERTMS-treinen.

Onderzoeksvragen

De pilot is geëvalueerd aan de hand van 180 onderzoeks-items die betrekking hadden op verschillende onderzoeksgebieden. Ongeveer 20 items waren gerelateerd aan human factors voor machinisten, treindienstleiders en operationeel management (verkeersleiding, baanonderhoud en treinonderhoud).

• Voor machinisten hadden de Human Factors onderzoeksvragen betrekking op de invloed van de uitvoering van de DMI op het rijden van een trein, werkbelasting, menselijke fouten en situation awareness tijdens de transitie tussen de systemen.
• Voor treindienstleiders hadden de onderzoeksvragen betrekking op veranderingen in mentale werkbelasting en menselijke fouten in de verschillende condities (ATB-only, Dual Signalling en ERTMS-only).
• Voor operationeel management hadden de onderzoeksvragen ook betrekking op veranderingen in mentale werkbelasting en menselijke fouten in de verschillende condities (soortgelijk aan de vragen voor treindienstleiders).

Intergo heeft, samen met onderzoekspartners, de opdracht gekregen antwoorden te formuleren op de human factors onderzoeksvragen.

Aanpak

Om de verschillende onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden zijn meerdere onderzoeksmethoden toegepast.

• Voor machinisten is een simulatie experiment uitgevoerd, waarin de verschillende condities zijn gesimuleerd: ATB-only versus Dual Signalling en ERTMS only. Zestig machinisten hebben aan het simulatie experiment meegewerkt en elk machinist heeft 8 ritten gemaakt. Gedurende een rit is met behulp van een eye tracker . Na elke rit heeft de machinist een vragenlijst ingevuld. Ook zijn er diverse workshops met machinisten gehouden.
• Voor treindienstleiders is allereerst een taakanalyse gemaakt van de nieuwe situatie op basis van beschikbare documenten, zijn meerdere workshops met treindienstleiders gehouden en is het werk van de treindienstleider geobserveerd voor zowel ATB-only versus Dual Signalling en ERTMS only. Vervolgens is voor de verschillende condities de hoogte van de werkbelasting berekend.
• Een soortgelijke aanpak is gevolgd voor de onderzoeksvragen m.b.t. het operationeel management.

Resultaten

Machinisten en treindienstleiders kunnen goed werken met ERTMS, maat vinden het lastig dat de afhandeling van storingen per baanvak en per materieeltype verschillend is. Het rijgedrag van machinisten met een ERTMS-trein in Dual Signalling of ERTMS-only verschilt van het rijgedrag in de conventionele situatie ATB-only, maar er zijn geen indicaties voor onveilig rijgedrag (er is echter geen uitputtend onderzoek verricht). De werkbelasting van machinisten stijgt bij transities van en naar ERTMS gebied. De kans op fouten bij machinisten is groter in het geval van storingen en in situaties met bijzondere treinprocessen. Er zijn verschillen in ERTMS-DMI’s, ondanks de ERTMS standaarden. Werkbelasting van treindienstleiders is hoger voor de ERTMS-only situatie, vergeleken met Dual Signalling of het conventionele beveiligingssysteem. De kans op fouten bij treindienstleiders hangt af van factoren in de infrastuctuur, waaronder ook het treinbeveiligingssysteem. In Dual Signalling situaties is de werkbelasting in onderhoudsprocessen hoger, vergeleken met ERTMS-only of conventionele systemen.

Download het rapport “lessen uit het rijden onder ERTMS Level 2 in Dual Signalling omstandigheden”.

Intergo heeft de specificaties voor de Driver Machine Interface voor ETCS/ERTMS ontwikkeld, en daarna zeer veel projecten verricht op dit gebied. Gebruik de zoekterm ‘ERTMS’ in het zoekveld van onze website om meer voorbeeldprojecten te vinden.